Mecena je pojam, odnosno ime za osobu koja je pokrovitelj i zaštitinik umetnika, kulturnih poslenika i naučnika, dok se u novije vreme, ovaj termin najčešće koristi i za označavanje pokrovitelja uspešnih sportista.
Sam pojam – „mecena“, datira iz perioda pre nove ere, tačnije između VII i VIII veka pre nove ere, po rimskom aristokrati Gaju Kilniju Meceni, savetniku imepartora Oktavijana Avgusta, koji je materijalno pomagao više rimskih pesnika (Horacija, koji mu je bio prijatelj, Vergilija, Propercija i ostale).
Kroz istoriju, mecene su bili najčešće aristokrate, uključujući i same vladare, bogati trgovci i zemljoposednici, crkveni velikodostojnici i same crkvene organizacije. Po mecenastvu je posebno bila poznata italijanska vladarska dinastija Mediči, čiji je dvor bio stecište najboljih umetnika, književnika i filozofa svoga vremena.
Na ovim prostorima, treba pomenuti – u Hrvatskoj, pre svih, biskupa i čuvenog teologa Josipa Jurija Štrosmajera, jednog od najuticajnijih Hrvata XIX veka, Marina Bobaljevića – dubrovačkog pesnika i književnog mecenu, Ivana Ručića – hrvatskog plemića, Iva Tartagliju – Splićanina, velikog mecenu i ljubitelja umetnosti, Jura Petričevića – agronoma, čijom donacijom je obezbeđena dogradnja zgrade Matice hrvatske u Zagrebu i druge.
U Srbiji je mecenstvo takođe bilo zastupljeno – knez Miloš Obrenović je bio mecena Vuka Stefanovića Karadžića, njegov sin Mihailo Obrenović je izdašno pomagao, pored Vuka Karadžića i pesnika Đure Daničića, Branka Radičevića, Svetozara Miletića, Iliju Vujića, slaviste Pavela Jozefa Šafarika i Ljudevita Štura, kompozitore: Kornelija Stankovića i Alojza Kalauza; najmlađi brat kneza Miloša – Jevrem Obrenović, humanista i mecena mnogih mladih umetnika iz Šapca, XIX veka; čuveni Miša Anastasijević (zvani – Kapetan Miša), bio je mecena mnogih književnika, ali i prosvetno – kulturnih ustanova (pomagao Beogradsku čitaonicu, Naradno pozorište itd.), poklonio palatu u kome je danas smešten Rektorat beogradskog Univerziteta, a nekada bila Visoka škola, Narodni muzej i Narodna biblioteka; vladari iz dinastije Karađorđević: kralj Aleksandar I Karađorđević i princ Pavle Karađorđević, bili su velike mecene, graditelji i obnovitelji.
