Pridev legitiman, u izvornom smislu znači: zakonit, odnosno zakonski. Sam pojam “legitimno” vodi poreklo od latinske reči legitimatio, što znači – opravdanje, predstavljanje. Radi se o pojmu koji je dosta prisutan u pravnoj i političkoj teoriji. Zakonito – legitimno je saglasno sa zakonom, tj. pravnom normom (misli se na saglasnost pravnog ili materijalnog akta).
Zakonitost akta određuje se prema njegovoj formi i sadržini, zavisno od toga da li je višim aktima određena samo forma ili i sadržina. Zbog toga, u pravnoj teoriji, razlikuje se formalna i materijalna zakonitost, odnosno nezakonitost. Praktično, to znači, na primer – ako je propisano da određeni pravni akt mora biti donet u pisanoj formi, onda je isti akt formalno nezakonit, ukoliko je donet u usmenoj formi: ako je propisano da je zabranjeno sklapati ugovore o prometu nepokretnosti, onda je takav ugovor u materijalno – pravnom smislu, odnosno sa aspekta svoje sadržine – nezakonit. Za svaki pravni sistem važno je ostvarivanje načela zakonitosti (legitimiteta). Stoga je razumljivo da se moraju predvideti sredstva pomoću kojih će se ispitivati legitimnost pojedinih akata odnosno postupak i organi koji su dužni da to čine. Po pravilu, svaki pravni akt može biti podvrgnut ispitivanju zakontosti odnosno legitimnosti, bar pred jednim nadležnim organom (načelo dvostepenosti). Predmetna kontrola se može vršiti po službenoj dužnosti ili na zahtev ovlašćenih državnih organa, odnosno na inicijativu pojedinaca.
Legitimnost, u najširem smislu, znači priznavanje državne vlasti od strane građana, odnosno stav građana da institucije sistema ispunjavaju opšte interese državne zajednice u kojoj žive. Iznetim stavom gradjani, zapravo, “daju pristanak” vladavini sistema obzirom na to da državnu moć prihvataju kao državni autoritet. U šire značenje pojma legitimiteta ubraja se i značenje o uverenosti građana u ispravnost politike koja se zasniva na usvojenim zakonima i drugim propisima na kojima se odnosni pravni sistem temelji.
Platon je legitimnost definisao kao pravednost, tačnije kao pravilnu raspodelu angažovanja odnosno rada ljudi, u skladu sa individualnim sposobnostima.
Koncept demokratske legitimnosti je ustrojio Žan – Žak Ruso, čuveni francuski filozof, u vreme Buržoaske revolucije. Po Rusou, narod je suveren, a državna vlast sprovodi volju naroda, iz čega proizilazi da legitimnost vlasti proizilazi iz volje naroda.
Po teoriji društvenog ugovora, Tomasa Hobsa, vlast je “opravdana ako je nužna”, na osnovu dobrovoljno potpisanog ugovora izmedju građana i vlasti.
Po Maksu Veberu, može se govoriti, najpre o tradicionalnoj legitimnosti, odnosno vlasti zasnovanoj na tradiciji određene društvene zajednice i njenim običajima: Harizmatičnoj vlasti, koja zasniva legitimnost upravo na harizmi, tj. posebnim sposobnostima vrhovnog vođe. Tipičan, nezaobilazan primer ove vrste vlasti je vlast nacističke Nemačke, predvođena Adolfom Hitlerom, kao i fašistička vlast u Italiji, na čelu sa Benitom Musolinijem. Harizmatična vlast često proizilazi iz kolektivne histerije podanika, što joj daje prirodnu notu nestabilnosti, pa se uglavnom menja sistemom racionalno – legalne vlasti. Racionalno – legalna vlast za osnov legitimnosti ima poštovanje ustava, zakona i opštih pravila. Radi se o tzv. impersonalnoj vlasti – položaj nosilaca funkcija vlasti baziran je na izbornim pravilima, propisanim odgovarajućim zakonom.
