Pojam hiperemije je reč grčkog porekla, koja se koristi u medicini i predstavlja povećanu količinu krvi u kapilarima određenog organa ili dela tela. Označava nagomilavanje krvi u krvnim sudovima nekog organa, tkiva ili dela tela i dovodi do povećanja njihove zapremine, a samim tim i povećava njihove funkcije. Organ koji je pod hiperemijom postaje smeđe boje, tamniji, zbog raspada eritrocita. Obzirom na to da se cirkulacija u svim organima odvija kroz arteriole i venule, veći priliv na nekom području tela ili unutar organizma može nastati zbog povećanog protoka krvi. Najpodložniji organi za razvoj hiperemije su oni organi koji su najbogatiji mrežom krvnih sudova (pluća, jetra, bubrezi).
Razlikuju se – aktivna i pasivna hiperemija. Aktivna hiperemija podrazumeva povećanje arteriolo – kapilarnog protoka. Ona nastaje kao uticaj nekog lokalnog, regionalnog ili opšte štetnog uticaja kao poremećaj ravnoteže (infekcija i slično). Aktivna hiperemija je prva vaskularna faza zapaljenja, posle koje slede ćelijska i reparatorska faza. Osnovna svrha aktivne hiperemije je dopremanje materija u odgovarajući deo organizma (leukocite, šećer, antitela). Pasivna hiperemija se u početku ispoljava povećanjem zapremine zahvaćenog organa, a onda prolazom seruma iz proširenih vena u okolna tkiva. Ona predstavlja dinamičan proces, što najtipičnije opisuje plućne komplikacije u fazama srčanih oboljenja, kao što je insuficijencija srca – zbog smanjene sposobnosti srca da istiskuje krv, dolazi do gomilanja krvi u plućnim venama, odnosno do hiperemije pluća.
Venske hiperemije mogu biti reverzibilne (one koje se mogu okrenuti u suprotnom smeru, odnosno vratiti na početnu tačku), na primer – ako se radi o prolaznom zaustavljanju venskog toka ili ako je vena mala. Međutim, ukoliko je reč o velikoj veni, taj zastoj prouzrokuje lokalnu nekrozu tkiva, kada nastaje hemoragična infarkcija (infarctio haemorrhagica, lat.), koja se najčešće javlja na crevima, nadbubregu i mozgu.
Hiperemija oka
Posledica hiperemije oka je pucanje površinskih krvnih žila na čitavoj površini oka, a može biti prouzrokovana i problemima nekih od okolnih organa. Hiperemija oka spada u bezopasne bolesti koje brzo nestaju, i samo ponekad mogu biti simptom nekog ozbiljnijeg poremećaja (kao što su – blefaritis, keratitis – upala rožnjače, skleritis, uveitis – upala srednjeg očnog sloja i akutni glaukom. Među bezopasnije bolesti spadaju razne vrste konjuktivitisa i tzv. „suvo oko“. Najčešći oblik hiperemije oka je Hiperemija konjuktive (konjuktivitis) – Hyperaemia conjunctive, lat. U zavisnosti od toga da li su zahvaćeni venski ili arterijski krvni sudovi konjuktive, hiperemija može biti aktivna i pasivna. Kada se, kao kriterijum za razlikovanje hiperemije konjuktive, koristi njena lokalizacija, razlikuju se:
- konjuktivalna hiperemija
- cilijarna hiperemija i
- mešovita hiperemija.
Za diferencijaciju pojedinih vrsta konjuktivalne hiperemije koriste se sledeći kriterijumi – lokalizacija, boja, vidljivost pojedinih krvnih sudova i reakcija hiperemije na ukapanje lekova.
Konjuktivalna hiperemija se javlja kao klinički znak inflamatornih oboljenja. Kod cilijarne hiperemije se za razliku od konjuktivalne hiperemije (kada su zahvaćeni samo površinski krvni sudovi konjuktive), crvenilo oka se može javiti i zbog hiperemije dubokih krvnih sudova, koji idu od prednjih cilijarnih arterija i učestvuju u ishrani rožnjače. Što se tiče mešovite hiperemije konjuktive, obzirom na to da su površinski i duboki krvni sudovi konjuktive međusobno u vezi, hiperemija se iz jednog vaskularnog spleta može preneti i na drugi.
Hiperemija lica
Hiperemija lica predstavlja jako i održivo crvenilo lica na čoveku. Ovo crvenilo je uporno i javlja se usled širenja malih krvnih žila ispod kože, na površinu lica, u velikim razmerama i velikoj količini. Najčešće se sklonost crvenila lica prenosi nasleđem i genetikom, i češće je kod osoba koje imaju bleđu i prozirnu kožu i ten. Postoje brojni uzroci crvenila lica, od kojih su najčešći: previsoka temperatura okoline (u kojoj se osoba nalazi), intezivno vežbanje (treninzi), razna emocionalna stanja, adrenalin prilikom uzbuđenja, konzumiranje alkoholnih pića ili previše začinjene hrane, povišen krvni pritisak, razne vrste kožnih bolesti (npr. Rosacea), hormonski poremećaji kod žena u trudnoći ili menopauzi, sunčanica, prekomerna telesna težina, nepravilan rad štitne žlezde, dijabetes, bolesti jetre itd.
